تعریف کلیات حقوق بیمه
گرچه از شروع فعالیت بیمه در ایران بیش از نیم قرن می گذرد، اما به نظر می رسد عدم آشنایی با این صنعت و اصول علمی حاکم بر آن موجب برداشت های نادرست شده است. در این مختصر سعی بر آن است تا با توضیحاتی درباره بیمه و اصول اولیه آن اطلاعات کامل تری در اختیار بیمه گذاران قرار گیرد.
ریشه کلمه بیمه
ابتدا لازم است توجه شود که واژه بیمه که در زبان انگلیسی insurance و در زبان فرانسه Assurance نامیده می شود، از ریشه لاتین Securus به معنای اطمینان گرفته شده است. اما در زبان فارسی دو دیدگاه متفاوت در مورد ریشه این کلمه وجود دارد.
عده ای معتقدند که بیمه از کلمه “بیم” به معنی ترس گرفته شده است و برخی بر این باور هستند که این واژه از کلمه “بیما” به معنی ضمانت، از زبان اردو وارد زبان فارسی شده است. اما کار کرد عینی این کلمه به آن جهت است که امروزه گرچه به دلیل بالا بودن اطلاعات علمی و کاربردی، شروع هر کار با محاسبات دقیق برای کاهش حوادث نامطلوب و به دست آوردن بهترین نتیجه صورت می گیرد. لیکن حصول اطمینان از عدم وقوع حوادث زیانبار امکان پذیر نیست و برای کاهش زیان های حاصل از عوامل طبیعی خارج از قدرت بشر یا خطا و قصور انسانی لازم است تدابیر امنیتی به کار برده شود. از آن جا که جامعه بدون احتمال خطر قابل تصور نیست، پس وجود ریسک یا هر خطر در هر امری روش صحیح برخورد با آن را طلب می کند. یکی از روش های متداول در جوامع پیشرفته، انتقال ریسک است. این عمل به منظور کاهش نگرانی ها در مقابل ریسک انجام می گیرد که می توان کل زیان و خسارت ناشی از ریسک یا دست کم بخش عمده آن را به دیگری منتقل کرد. اکنون با توجه به گستردگی پروژه ها، انتقال ریسک از افراد و سازمان های درگیر به شرکت های بیمه صورت می پذیرد.
بیمه‌گر کیست ؟
درواقع بیمه‌گر، اداره کننده صندوق تعاونی بزرگی است که با قبول خطرهای مشترک از اعضای خود و با استفاده از آمار و حساب احتمالات و تجربیات گذشته مبلغی به عنوان مقابله دریافت می کند تا در صورت بروز خطر، زیان وارد به اشخاص را جبران کند.
برای بیمه‌گری بیمه عملی است که بر پایه علم آمار و قانون اعداد بزرگ استوار است و شانس و آمار و قانون اعداد بزرگ استوار است و شانس و شرط بندی و حوادث غیرمنتظره در آن مفهومی ندارد. از نظر فنی پایه و اساس بیمه اجتماع گروهی از افراد به منظور کمک متقابل و مشترک است. یعنی عده ای که در معرض خطر معینی قرار دارند گرد هم می آیند تا خسارتی که به یک یا چند نفر از افراد گروه وارد می آید از محل حق بیمه‌ای که همه می پردازند، جبران شود. از این رو هرقدر شمار این افراد زیادتر و وجوه جمع آوری شده از طریق دریافت حق بیمه از بیمه گذاران بیشتر باشد، سهم هریک کمتر و تحمل خسارت آسان تر شود. یعنی هر چه تعداد بیمه گذاران هر طبقه ریسک، بیشتر باشد، سهم حق بیمه هریک از بیمه شدگان کمتر خواهد شد و هزینه های اداری بیمه گر نیز کاهش می یابد. اما فقط اجتماع خطرهای مشابه برای توفیق بیمه کافی نیست. بلکه آمار دقیق از تجربیات گذشته برای پیش بینی احتمال تحقق خطر و خسارت های احتمالی نیز موردنیاز است. زیرا بیمه گر برای برآورد حق بیمه باید با کمک گرفتن از قوانین آماری و استفاده از تجربیات خسارت های گذشته احتمال وقوع حادثه و میزان خسارت هایی را که باید بپردازد پیش بینی کند تا بتواند حق بیمه فنی را برای ریسک های مشابه تعیین کند. اما بدیهی است که این پیش بینی تقریبی و ناقص است، زیرا پیش بینی کلیه موارد ممکن مقدور نیست.
پس از محاسبه حق بیمه فنی، عوامل هزینه و سود به آن اضافه می شود تا حق بیمه تجاری به دست آید. از آنجا که جنبه تعاونی بیمه بیشتر است. بیمه گر نمی تواند سود اضافی و نامعقولی داشته باشد. هرگاه روند حرکت صنعت بیمه طوری باشد که بیمه گران در جهت دریافت سود بیشتر حرکت کنند، سازمان های نظارتی در ایران سازمان بیمه مرکزی با اعمال سیاست های کنترلی موجب کاهش نرخ بیمه می شود. از طرفی گاه شرکت های بیمه با رشته هایی مواجه هستند، مانند اتومبیل و به ویژه بیمه مسئولیت دارندگان وسیله نقلیه موتوری زمینی که نه تنها سود ندارد، بلکه همواره زیان مالی نیز دارد و تنها اعمال سیاست‌های نظارتی شرکت‌ها به آنها اجازه تعطیل این رشته ها را نمی دهد.
برای مطالعه‌ی بیشتر روی عناوین زیر کلیک کنید:
موسسه حقوقی داوری بین المللی کاراندیش داتا با سال‌ها تجربه در زمینه‌های مختلف حقوقی، آماده‌ی ارائه خدمات در حوزه‌ی حقوق بیمه خواهد بود.